3 fases in verandering
Deze Corona crisis zet letterlijk de hele wereld op zijn kop. Alles gaat anders en het heeft impact op alle facetten in ons leven en werk.
Er wordt nu al gesproken, dat er straks een vóór en na Corona tijdperk zal zijn. Iedereen verwacht dat er daadwerkelijk een nieuwe, veranderde wereld zal zijn, als deze crisis voorbij is.
Een nieuwe werkelijkheid betekent ook afscheid nemen van de oude realiteit.
Doordat de verwachting is, dat de wereld echt niet meer hetzelfde zal zijn als voorheen, kun je spreken van een blijvende verandering en daarmee neem je tegelijkertijd afscheid van de oude situatie.
Elisabeth Kübler-Ross heeft een hele bruikbare theorie beschreven, waarbij ze uitgaat van verschillende fases, die doorlopen moeten worden om afscheid te nemen van het oude en de nieuwe realiteit te accepteren.
Ik beschrijf hieronder een aantal fases die teams moeten doorlopen om van de oude vertrouwde situatie over te kunnen gaan naar een nieuwe werkelijkheid.
De eerste fase: Chaos
In de eerste fase wordt iedereen overvallen door het nieuws van de Corona crisis. Ineens is het daar en staat je wereld op z’n kop. Er is sprake van shock. Mensen gaan op zoek naar feiten, de waarheid of zoeken schuldigen.
Teams:
In deze fase zijn mensen en teams heel erg naar binnen gericht en alleen bezig met hun eigen fysieke, emotionele en financiële gezondheid en die van hun naasten. In teams zie je dat zij de banden met andere afhouden. Zij staan met elkaar in de overlevingsstand.
Leidinggevenden:
Voor leidinggevende is het in deze fase vooral belangrijk om empathisch te zijn, gerust te stellen waar het kan. Ruimte te geven aan het verminderde gevoel van veiligheid. Stel de eigen gezondheid van medewerkers voorop. Geef medewerkers de ruimte om daarop te focussen en beweeg met hen mee.
Kenmerken:
Kenmerkend in deze fase is dat iedereen vooral reactief omgaat met de situatie. In deze fase komt er ook nog steeds nieuwe informatie bij, die weer geïntegreerd moet worden met de bestaande informatie en werkwijzen.
De tweede fase: Acceptatie
In deze tweede fase is sprake van een overgang. De eerste shcok is over. Het is duidelijk dat de situatie langer gaat duren. Dit zorgt aan de ene kant voor kijken naar nieuwe mogelijkheden en aan de andere kant voor frustratie. De adrenaline waarop de eerste periode doorgegaan werd is over. Mensen merken nu dat ze moe worden met verhoogde kans op depressiviteit.
Teams:
Binnen teams zie je ook dat er een grotere diversiteit optreedt in hoe mensen in deze fase zich voelen. De een voelt zich leeggezogen, wordt moedeloos en vermoeid, waar een ander zich vooral richt op nieuwe mogelijkheden. Het een is niet beter dan het ander, maar de ene persoon is nu eenmaal anders dan de ander. Het een is niet beter of slechter dan het andere, maar daarmee krijg je binnen teams wel meer verschillen.
Leidinggeven:
Een leidinggevende kan helpen, door in deze fase korte termijn problemen te signaleren en hier heel gericht oplossingen voor aan te dragen. Dit zorgt ervoor dat medewerkers weer perspectief gaan ervaren. De focus moet liggen op wat nu daadwerkelijk kan en haalbaar is. Zo kunnen er nieuwe routines ontstaan, die weer houvast geven om om te gaan met de nieuwe situatie.
Belangrijk is wel, dat er aandacht is voor de verschillen in beleving bij de individuele medewerker en het feit dat niet iedereen in dezelfde fase van het proces zit.
In deze fase helpt het iedereen om pro-actief te zijn. Dit helpt ook de medewerkers die verminderde productiviteit ervaren om hiermee weer grip te krijgen op de veranderingen.
De derde fase: Het nieuwe normaal
Na een bepaalde tijd (dat is voor iedereen anders en voor elke situatie anders) is iedereen min of meer gewend aan de veranderingen. Mensen zien weer meer mogelijkheden, zien weer licht aan het eind van de tunnel.
Er is ook bewustwording, dat de “oude” tijd nooit meer terug komt en dat de nieuwe tijd in sommige opzichten anders is en zal blijven.
Hierdoor ontstaat er weer ruimte voor nieuwe mogelijkheden.
Teams:
Vaak betekent dit ook dat teams verandert zijn. Zo zijn er mogelijk nieuwe mensen bij gekomen. Er zijn nieuwe ideeën ontstaan over hoe je in het vervolg met bepaalde situaties om wilt gaan. De oude grenzen zijn opgerekt en er zijn nieuwe inzichten ontstaan.
Leidinggevende:
Voor leidinggevende is dit de tijd om weer met elkaar te werken aan hernieuwde visie en langere termijn doelen. Om jezelf opnieuw te positioneren in deze veranderde maatschappij.
Waar zijn we nu?
De eerste shock is (voor het grootste gedeelte) over. Je ziet op heel veel plaatsen dat er een 1,5 meter maatschappij wordt ingericht. Mensen realiseren zich dat we nu ruim 6 weken onderweg zijn en dat het niet over een paar weken weer helemaal als vroeger wordt.
Je ziet dat er allerlei praktische oplossingen worden gezocht en gevonden, waardoor er beter omgegaan kan worden met deze veranderingen.
Op dit moment zitten we in fase 2. De eerste shock is over, mensen zoeken naar concrete oplossingen. Tegelijkertijd zie je ook, dat mensen moe worden van de huidige situatie, mensen missen de bewegingsvrijheid die we hiervoor hadden. Mensen in de zorg werken heel erg hard en krijgen een hoop op hun bord. Ook zij moeten hun weg vinden in een omgeving met veel nieuwe maatregelen en nieuwe manieren van “je werk doen”.
Diversiteit is er nu op alle fronten.
Belangrijk
Geef elkaar de ruimte om ieder in je eigen tempo dit proces te doorlopen. Geen mens en geen situatie is hetzelfde, dus ook dit niet. Richt je op kleine, directe oplossingen die de situatie nu makkelijker maken.
Op papier en volgens de theorie is dat heel makkelijk en overzichtelijk. De dagelijkse praktijk is helaas niet altijd zo.
Realiseer je ook, dat zo’n proces nooit rechtlijnig verloopt en dat de fases ook lang niet altijd zo duidelijk te herkennen zijn. Vaak is een team op het ene punt al verder dan op een ander punt.
Vind jij het fijn om hier met een ander eens over te praten, neem dan contact met me op. Ik luister graag naar jou situatie en denk met je mee.
#teamcoachvoordezorg #corona #verandering #ontwikkeling #coaching